Een antibioticum is een medicijn dat in staat is om bacteriën te doden of hun groei te remmen. In tegenstelling tot bijvoorbeeld paracetamol is het een UDA middel, dat wil zeggen alleen op recept van een (dieren)arts en dus niet vrij in de handel. De laatste jaren staat het gebruik van antibiotica ter discussie vanwege de toename van multiresistente bacteriën. Deze bacteriën zoals de MRSA en ESBL reageren niet meer op de huidige antibiotica en kunnen daardoor een groot gevaar voor de volksgezondheid opleveren. Met name in de veehouderij en pluimvee sector werd vooral preventief antibiotica door de voeding gebruikt. Vanaf 2011 is de wetgeving met betrekking tot het gebruik hiervan verscherpt met als doel het terugdringen van het gebruik van antibioticum en vanaf 2013 is zo’n zelfde wetgeving van kracht voor de gezelschapsdieren sector. Dierenartsen nemen hiermee ook hun verantwoordelijkheid in de strijd tegen het ontstaan van resistente bacterie soorten.
Wat zijn hiervan nu de praktische consequenties? Vooral in de Sterklinieken gaan we zoveel mogelijk protocollair te werk. Voor het aantonen van een bacterie (in de urine, gehoorgang of huid) zal vaak eerst een kweek ingezet worden om te kijken OF er een bacterie in het spel is en daarna welk antibioticum geschikt is om deze te doden. Een vuil oor is niet altijd oormijt en zeker niet altijd een ontsteking. In sommige gevallen kunnen we op grond van een meest waarschijnlijke bacterie een zogenaamde eerste keus antibioticum inzetten die specifiek gericht is op een bepaalde type bacteriën die meestal de problemen veroorzaken. Zo zal een kat met koorts die veel vogels vangt een andere infectie kunnen hebben dan een kat die door een soortgenoot is gebeten en koorts heeft. Als onmiddellijke toepassing nodig is omdat het dier in afwachting van een kweek in levensgevaar komt dan is uiteraard wel het geven van een zo breed mogelijk werkend antibioticum toegestaan. Maar van een groep 3e keus antibiotica is het gebruik pas toegestaan op grond van een gevoeligheidsbepaling Moderne antibiotica soorten die als laatste redmiddel voor mensen gebruikt worden mogen ook alleen als laatste redmiddel bij dieren worden gebruikt.
De huidige richtlijnen voor het gebruik van antibiotica zijn hiermee dus niet alleen door de beroepsgroep maar ook door de overheid wettelijk vastgelegd. Zomaar een preventief kuurtje over de balie was al niet ons beleid, maar het niet laten onderzoeken van uw huisdier en zelf te gaan internet dokteren met verkeerde, onnodig voorgeschreven of verkeerde doseringen wordt aan banden gelegd. De sancties voor de dierenartsen, bij het niet naleven van de voorschriften, zijn niet flauw. Bovendien zal in veel gevallen de natuurlijke afweer van een dier in staat zijn om een milde infectie te handelen, maar bij duidelijke ziekteverschijnselen zal een gedegen onderzoek moeten worden verricht. Gelukkig beschikken we tegenwoordig over hoogwaardige apparatuur om urine, ontlasting en bloed te testen op bacteriën, parasieten en virussen en daarmee gericht te kunnen behandelen.
De keuzes die gemaakt worden hebben een hoger doel namelijk een verantwoord gebruik van antibiotica. In 1928 ontdekt, heeft het de mensheid een enorme dienst heeft bewezen maar door onzorgvuldig gebruik en onnodig misbruik, gaat de verminderde werking zich nu langzamerhand tegen ons keren.
